خواص انبه
تاریخچه انبه
زادگاه نخستین میوه‌ی انبه، هندوستان و نواحی استوائی است. البته در كشور خودمان نیز این میوه كشت می‌شود و استان هرمزگان و بخصوص شهرستان‌های میناب و رودان، از جمله‌ی مناطق كشت این میوه به حساب می‌آید و باغستان‌های این میوه در این شهرستان‌ها به چشم می‌خورد. امروزه درخت انبه در مناطق گرم استوائی و آب و هوای نیمه حاره‌ای در شمال، جنوب و مرکز آمریکا، کارائیب، جنوب و مرکز آفریقا، فیلیپین و استرالیا به مقدار زیادی کشت می‌شود. در فارسی به این میوه انبه گفته می‌شود و عربی شده‌ی آن انبج است. در کتاب‌های قدیمی موانبه نیز ذکر شده است. بهترین نوع انبه، آلپونسو یا شاه انبه نام دارد كه در هند كشت می‌شود.
مشخصات گیاه انبه
بلندی درخت انبه، 10 متر است و گاهی به 35- 40 متر هم می‌رسد. برگ‌های تازه‌ی آن تقریباً به رنگ سرخ روشن می‌باشد که به محض رشد کامل، به رنگ قهوه‌ای براق تیره در می‌آیند. برگ‌های این درخت، نیزه‌ای شكل و گل‌های آن، زرد یا قرمز رنگ و به صورت خوشه‌ای است. پس از ریختن برگ‌ها، میوه‌های درخت بعد از گذشت سه تا شش ماه خواهند رسید.
میوه‌ی انبه، بیضی شكل و دارای طعمی خوشایند و شیرین است و هسته‌ای نسبتاً بزرگ دارد. این میوه، هنگام رشد کامل از روی درخت و روی ساقه‌ها آویزان می‌شود و ممکن است وزنش به 2 کیلوگرم برسد. میوه‌ی انبه، ابتدا گس و بعد ترشمزه می‌شود و در اثر زیاد ماندن در روی درخت، کم‌کم شیرین می‌شود. میوه‌ی انبه، بوی خوشی همانند عنبر دارد. انبه، در اوایل بهار می رسد و تا اوایل شهریور فراوان است.
خاصیت‌های انبه | خواص انبه
در جدول 1، مقدار برخی مواد مغذی موجود در یكصد گرم انبه را ملاحظه می‌كنید.
در کشور هند، از انبه برای تقویت روده‌ها در هضم، جلوگیری از خونریزی، تقویت قلب و كمك به مغز استفاده می‌شود. به سبب آهن فراوان در انبه، از آن برای درمان کم خونی بهـــره می‌برند. انبه‌ی رسیده از نظر طب قدیم ایران، گرم و خشك است و نارس آن، سرد و خشك می‌باشد. انبه، ادرار آور است، یبوست را برطرف می كند و پوست انبه برای رفع اسهال مفید است.
انبه از منابع بسیار خوب پتاسیم به حساب می‌آید؛ به طوری كه مصرف آن به افراد مبتلا به فشار خون توصیه می‌شود. هر دانه انبه، تامین‌كننده‌ی ۳۳ درصد از نیاز افراد بزرگسال به پتاسیم است و مصرف روزانه‌ی این میوه، به كاهش فشار خون افراد مبتلا به پر فشاری خون كمك می‌كند.
بررسی‌ها، نشان می‌دهد كه، دریافت روزانه ۲۳۰۰ تا ۳۱۰۰ میلی‌گرم از این ماده‌ی مغذی، فشار خون افراد را به میزان ۲۵ درصد كاهش می‌دهد و مرگ و میر ناشی از فشار خون بالا را مهار می‌كند.
می‌توان انبه را همراه با منابع گیاهی آهن‌دار مورد استفاده قرار داد. در هر ۱۰۰ گرم از این میوه، ۳۷ میلی‌گرم ویتامین C و ۲۰۰۰ میكروگرم بتاكاروتن وجود دارد. مطالعات، نشان داده كه دریافت همزمان این مواد مغذی با آهن، جذب روده‌ای این ماده‌ی معدنی را افزایش می‌دهد.
مصرف مرتب انبه، از بروز سرطان پیشگیری می‌كند. زیرا انبه، دارای تركیبی با خاصیت پاد اكسندگی (آنتی‌اكسیدانی) است كه به آن بتاكریپتوگزانتین می‌گویند. در مطالعه‌ای كه بیش از ۱۵هزار زن در آن شركت داشته‌‌اند و به مدت ۱۵ سال به طول انجامیده است، دیده شده كه با مصرف مرتب این میوه، سطح این تركیب در خون آن‌ها بالارفته و به میزان چشمگیری احتمال ابتلا به سرطان رحم در آن‌ها كاهش یافته است. حتا وجود این تركیب در بدن افراد، از عود دوباره‌ی سرطان پیشگیری می‌كند.
مطالعات، نشان داده كه انبه، به دلیل ویتامین C و بتاكاروتن بالائی كه دارد، دارای اثر پیشگیرانه از بروز سرطان و حتا عفونت‌های گوناگون، به دلیل ایجاد سامانه‌ی ایمنی بسیار قوی است. بعلاوه، دریافت مقادیر بالای بتاكاروتن، موجب فعالیت هرچه بیشتر سلول‌های سامانه‌ی ایمنی می‌شود به همین دلیل، متخصصان تغذیه، انبه را به گروه‌های سنی با دستگاه ایمنی ضعیف‌تر مانند سالمندان، بچه‌ها و زنان باردار، توصیه می‌كنند.
جدول 1- در یكصد گرم انبه، مواد زیر موجود است:
روش‌های تهیه و مصرف انبه
وقتی می‌خواهید انبه را بخرید، توجه داشته باشید كه پوست یكنواختی داشته باشد و هنگامی‌كه آن را فشار می‌دهید، پوستش نرم باشد. اگر لكه‌های سبز تیره روی این میوه باشد یعنی، به خوبی نرسیده است و می‌توان آن را در دمای اتاق قرار داد تا با گذشت چند روز برسد و به محض آن‌كه كاملاً رسید، می‌توان آن را به مدت دو هفته در یخچال نگهداری كرد. انبه‌ی رسیده، دارای پوست نارنجی، زرد یا مایل به قرمز باشد. برای این‌که انبه پس از خرید همچنان به رسیدن ادامه دهد، باید در جای خنک و تاریک ولی نه در یخچال، انبار شود. یخچال، فرایند رسیدن انبه را به تأخیر می‌اندازد. راه ساده‌ی خوردن انبه‌ی درشت، استفاده از چاقوست. در آغاز قسمت پوست را جدا كنید. بعد آن را به تكه‌های كوچك تقسیم کنید و بخورید. قسمت‌های بیش‌تری از پوست جدا کنید تا به مقدار بیش‌تری از گوشت میوه دسترسی پیدا کنید.
می‌توانید آن را همراه با كمی‌آبلیمو، به شكل نوشیدنی در آورید و در روزهای گرم تابستان مورد استفاده قرار دهید. مصرف این میوه همراه با كمی‌بستنی یا مخلوط با شیر میان وعده‌هایی بسیار مغذی برایتان مهیا می‌كند كه می‌توانید از خوردنشان لذت ببرید.
اما نكته‌ای كه باید در هنگام خوردن این میوه به خاطر بسپارید، آن است كه برخی از افراد مبتلا به آلرژی تماسی، در تماس با پوست این میوه، دانه‌های قرمز رنگی در پوستشان پدیدار می‌شود. بهترین توصیه به این افراد، آن است كه از انبه‌های كاملاً شیرین استفاده كنند تا كم‌ترین واكنش حساسیتی در آن‌ها به وجود آید.
برای فصولی كه انبه در دسترس شما نیست، می‌توانید آن را به برش‌های نازكی درآورید و خشك كنید. فراموش نكنید كه این میوه را می‌توان به عنوان یكی از اجزای سالاد میوه استفاده كرد و یا آن‌كه به شكل پوره، همراه با دیگر میوه‌ها به مصرف رساند. از این میوه، شربت، ترشی و مربا تهیه می‌كنند.
