پنیرها بر اساس خصوصیاتشان به چندین نوع مختلف دسته‌بندی می‌شوند. خصوصیات پنیرها بر اساس نوع شیر، آنزیم مورداستفاده برای ترش کردن آن، رژیم غذایی حیوانی که از شیر آن، پنیر تهیه‌شده، روش تهیه و میزان رطوبت پنیر و... شناخته می‌شود. در ادامه با تعدادی از انواع پنیر و نحوه‌ی مصرف آن‌ها آشنا شوید.
پنیر پارمزان:
پنیر سفید و کهن ایتالیاست که از شیر گاو تهیه‌شده است پنیر پارمزان به دو نوع کهن و جوان وجود دارد پارمزان کهن طعمی بسیار عالی دارد و بهای بیشتری نسبت به پارمزان جوان دارد.
موارد استفاده از پنیر پارمزان: سس‌ها، سوپ‌ها، پاستاها و خوراک‌های با برنج و غذاهای داخل فر
پنیر چدار:
پنیری انگلیسی که تکه‌تکه‌های بریده شیر را روی‌هم قرار می‌دهند و به همین دلیل به این اسم مشهور شده است چدار دارای چربی حدوداً 48درصد در ماده خشک است و گونه‌ای از آن به سبب استفاده از رنگ پرتقال نارنجی است و بهای گران‌تری نسبت به چدار معمولی دارد.
موارد استفاده پنیر چدار: پنیر چدار به‌صورت خام، ساندویچ پنیر، در خوراک و سوفله مصرف می‌شود. از چدار در تهیه انواع ساندویچ‌های سرد و گرم، سوپ و سالاد می‌توان به کار می‌رود. ترکیب پاستا با چدار طعم بی‌نظیری ایجاد می‌کند. در تهیه سوفله، کراکت و کوردن بلو می‌توانید از پنیر چدار استفاده کنید. چدار را با سیب و گلابی و انگور، کراکر‌های سبوس‌دار، پیتا، سالامی و بیف در میهمانی‌ها سرو کنید.
پنیر گودا:
پنیر معروف هلندی است که وطن اصلی آن شهر کوچکی است به همین نام در ابتدا از شیر خام تهیه‌شده است اما از اوایل قرن بیستم با شیر پاستوریزه تهیه می‌شود گدا دارای 48درصد چربی در ماده خشک است.
طرز استفاده پنیر گودا: به سبب ذوب شدن سریع برای غذاهای که داخل فر پخته می‌شوند مناسب است.
پنیر موتزارلا:
پنیری ایتالیایی است که در ایران به‌اشتباه به آن مازارلا یا موزارلا گفته می‌شود به سبب تولید فراوان و هم دستیابی به شیر گاومیش از شیر گاو ساخته می‌شود ایتالیایی‌ها از دیرباز برای پخت پیتزا از آن استفاده می‌کردند.
پنیر موتزارلا، نوعی پنیر تازه ایتالیایی است که از شیر گاومیش آبی تهیه می‌شود. نوعی از آن به سبب تولید فراوان و هم دستیابی به شیر گاومیش از شیر گاو ساخته می‌شود، در انواع پیتزاها یا به همراه گوجه‌فرنگی حلقه شده و ریحان، مصرف می‌شود. همچنین گاهی به‌تنهایی هم این پنیر را می‌خورند. پنیر موتزارلا در انواع تازه، دودی و نوعی که آبش را تا حدی گرفته‌اند عرضه می‌شود. جهت حفظ حالت طبیعی پنیر (البته تنها چند روز) این پنیر را در آب‌پنیر خودش نگهداری می‌کنند.
نام این پنیر از گویش‌های جنوب ایتالیا گرفته‌شده است. اصل واژه موزا به معنای بریدن است. اما ازآنجاکه در هیچ‌کدام از مراحل تهیه این نوع پنیر چیزی را نمی‌برند، احتمالاً ریشه آن به معانی دیگری برمی‌گردد. فقط می‌توان گفت که این دسته پنیرها، پوشش خارجی سفتی ندارند.
قبلاً گفته می‌شد که اولین بار این پنیرها در عبادتگاه‌های قرن دوازدهم تولید شدند که راهب‌های عبادتگاه‌ها به زیارت کنندگان از این پنیر به همراه نان می‌دادند. آن پنیرهای خانگی را از شیر گاومیش و تحت نام پنیر نیکوتا تهیه می‌کردند که احتمالاً پنیر موزارلای امروزی یکی از فرآورده‌های این پنیر نیکوتا هست. در کتاب‌های آشپزی، نام پنیر موزارلا برای اولین بار در قرن 16 آمده است.
برای تهیه این پنیر، باید شیرترش شده را با آب‌پنیر گرم مخلوط نمود، سپس مواد را با دست کشیده و ورز می‌دهند تا بافت ترد و لطیفی حاصل شود. در ایتالیا، به وجود آمدن حالت لاستیکی در پنیر کافی نیست و پنیر باید نرم‌تر باشد. معمولاً این پنیر را به شکل توپی یا گیس بافته درمی‌آورند.
موارد استفاده از پنیر موتزارلا: چون سریع ذوب نمی‌شود در تهیه انواع سالاد و خوراک‌ها و ساندویچ‌های سرد استفاده می‌شود ترکیب این پنیر با گوجه‌فرنگی، ریحان تازه و روغن‌زیتون از بهترین خوراکی‌های روزهای گرم است.
پنیر بوترکیزه: پنیر چرب آلمانی است که انواع 40، 50 و 60درصد چرب آن تولید می‌شود.
موارد استفاده پنیر بوترکیزه: بوترکیزه به دلیل طعم کره‌ای گزینه مناسبی جهت تهیه ساندویچ‌های سرد و گرم برای کودکان هست. این پنیر را می‌توانید به‌صورت سرد در هنگام صبحانه و عصرانه مصرف کنید. بوترکیزه به علت چربی زیاد و طعم خوب آن و ذوب شدن سریع می‌تواند در پخت غذاهای گرم استفاده شود. از این پنیر می‌توان در کنار انواع غذاهای گوشتی، مرغ، ماهی، در تهیه صبحانه، املت، سوپ به‌صورت ورقه‌ای استفاده می‌شود و رنده شده آن برای سالادها و انواع ساندویچ‌های سرد و گرم استفاده نمود. همچنین، این پنیر، طعم خوبی به سبزیجات می‌دهد و برای تهیه انواع سوفله سبزیجات مناسب هست. بوترکیزه را با سیب و گلابی و کراکر بر روی تخته پنیر سرو کنید.
پنیر فتا:
پنیری است که سال‌ها در ایران تولید می‌شود اصل آن با شیر گوسفند در بلغارستان و یونان تهیه می‌شود.
موارد استفاده از پنیر فتا: پنیر فتا سرخ‌شده با روغن‌زیتون، خردشده در سالادها، ساندویچ، مصرف به‌جای پنیر کوتیجا در غذاهای مکزیکی و تاکو. پنیر فتا به عنوان پنیر مخصوص سالاد محسوب می‌شود.
پنیرهای پروسس:
پنیر پروسس یک نوع پنیر پیتزای خوشمزه است و خواص بیشتری دارد.
- پنیر پروسس دو بار پاستوریزه می‌گردد و پروتئین‌های آن، قابلیت جذب بالاتری پیدا می‌کنند. همچنین ازنظر بهداشتی در سطح بالایی قرار دارد.
- تقسیم‌بندی پنیرهای پروسس بر اساس نوع ماده افزودنی به پنیر صورت می‌گیرد.
- پنیرهای پروسس زمان رسیدن را نمی‌گذارند و پس از بسته‌بندی به مصرف می‌رسند.
موارد مصرف پنیر پروسس: تهیه میان وعده‌های غذایی، نان و پنیر، تهیه انواع ساندویچ‌های گرم و سرد و قابل‌مصرف در تهیه انواع غذاها مانند لازانیا، ماکارونی، املت، پیتزا، اسنک و ... .
