انتخاب غذا و مواد غذایی یکی از عوامل مهم در حفظ و تأمین سلامت ماست. اگرچه از دیرباز و بهطور سنتی معیارهای مختلفی برای انتخاب بهترین ماده غذایی وجود داشته و بهعنوان بخشی از فرهنگ غذایی کشور نسل به نسل آموختهشده است اما با افزایش آن دسته از مواد غذایی که بهطور صنعتی و جدا از بازار فروش سنتی امروزه در فروشگاهها و مراکز خرید عرضه میشوند، به معیارها و شاخصهای دیگری برای انتخاب غذای سالمتر نیاز هست. گسترش بیماریهای مزمن از یکسو و شیوع چاقی و اضافه ناشی از تغییر روش زندگی از سوی دیگر ما را به سمت انتخاب آگاهانهتر مواد غذایی سوق میدهد. دانشی که بتواند در بازار رنگارنگ محصولات غذایی به ما کمک کند تا انتخابهای سالمتری داشته باشیم و از عوارض ناآگاهی تغذیهای در امان باشیم. کشورهای مختلف روشهای گوناگونی برای راهنمایی گروههای مختلف جمعیتی ابداع کرده و به اجرا گذاشتهاند. برچسبزنی محصولات غذایی که حاوی اطلاعات مختلف دربارهی محصولات و ترکیبات آنهاست به شکلهای مختلف در دنیا بهصورت قانون مؤثری پذیرفتهشده و تولیدکنندگان غذا موظفاند این قوانین را رعایت کنند. راهنمای رنگی تغذیهای در ایران ازجمله این ابزارهاست که درج آنها در برچسبهای مواد غذایی که در کشور و بهصورت صنعتی تولید میشوند، اکنون اجباری است. این نشانگرها میتوانند به شما کمک کنند تا میزان ترکیباتی از مواد غذایی را بدانید که ممکن است با برخی از بیماریها مرتبط باشد و این ارتباط به مقدار آن ترکیب بستگی داشته باشد. اجزاء مواد غذایی از قبیل چربی، قندها و یا نمک برای برخی افراد در سنین مختلف و یا برای افراد دارای بیماریهای مختلف میتواند مفید و یا مضر باشد. بهعنوانمثال افراد دارای فشارخون نباید مواد غذایی که حاوی نمک زیادی هستند؛ مصرف کنند. با درج نشانگر رنگی بر روی برچسب محصولات تولیدی غذایی و آشامیدنی، مصرفکننده میتواند از محتوای انرژی، قند، چربی، نمک و اسیدهای چرب ترانس هر ماده غذایی مطلع شود و بهاینترتیب با اطلاعات بهدستآمده، نوع و میزان مصرف هر ماده غذایی را بهصورت روزانه تشخیص داده و انتخاب نماید .این ویژگیها اساس هر سهم ماده غذایی و بارنگهای مختلف مانند چراغراهنما مشخصشده است.
رنگها در جدول نشانگرهای رنگی چه معنایی دارند؟
مفهوم رنگ قرمز
رنگ قرمز بر روی هر یک از اجزاء در جدول چراغراهنما نشاندهنده وجود آن جزء در مقادیر بالا در ماده غذایی است. بهعنوانمثال چنانچه مقدار نمک در چراغراهنما دارای رنگ قرمز باشد مفهوم این است که آن ماده غذایی حاوی مقدار زیادی نمک بوده و ممکن است این ماده غذایی برای فرد دارای فشارخون بالا مناسب نباشد.
مفهوم رنگ زرد
رنگ زرد بر روی هر یک از اجزاء در جدول چراغراهنما نشاندهنده وجود آن جزء در مقادیر متوسط در ماده غذایی هست. برای مثال چنانچه مقدار اسیدهای چرب ترانس در چراغراهنما دارای رنگ زرد باشد مفهوم این است که آن ماده غذایی حاوی مقدار متوسطی اسیدهای چرب ترانس هست و بهاینترتیب مصرفکننده در انتخاب و میزان مصرف آن محصول غذایی راهنمایی میشود.
مفهوم رنگ سبز
رنگ سبز بر روی هر یک از اجزاء در جدول چراغراهنما نشاندهنده وجود آن جزء در مقادیر مناسب سلامتی در ماده غذایی هست. برای مثال چنانچه مقدار قند در چراغراهنما دارای رنگ سبز باشد مفهوم این است که آن ماده غذایی حاوی مقدار کمی قند بوده و آن محصول برای کسانی که تمایل به مصرف قند بالا در رژیم غذایی خود را ندارند مناسب است. اگر هنگام خرید به این نشانگرها در انتخاب مواد غذایی توجه کنید میتوانید با محاسبهای تقریبی میزان مصرف قند،نمک ، چربی و اسید چرب ترانسی که از طریق مصرف فرآوردههای غذایی دریافت میکنید را به دست بیاورید و از این طریق رژیم غذایی روزانه خود را مدیریت کنید. علاوه بر رنگها شما با اصطلاح سهم ماده غذایی در این نشانگرها مواجه میشوید که نشاندهندهی مقدار مصرف فرآورده غذایی در هر نوبت در روز است که بر اساس مقادیر متداول مصرف جامعه تعیین میشود.