دیگ‌های زودپز با فشار بخار آب کار می کنند و در صورتی که بخار نتواند از ظرف خارج شود، زودپز تبدیل به یک بمب شده و منفجر می شود. برای پیشگیری از چنین حوادثی در خانه بهتر است نکات ایمنی را رعایت کنید. برای انتخاب زودپز ایمن و مناسب و آشنایی با طریقه صحیح استفاده از این وسیله، به این نکات توجه کنید:
هنگام خرید، زودپزهای استاندارد را انتخاب کنید. در میان زودپزهای استاندارد انواعی که مجهز به سیستم های ایمنی بیشتر و امکان برنامه ریزی پخت هستند گزینه های بهتری هستند. محصولاتی که به وسیله شرکت های معتبر ساخته شده و دارای نشان استاندارد هستند هنگام ساخت دستورالعمل های ایمنی را رعایت کرده و آزمایش های ایمنی را انجام داده اند.
هنگام خرید از فروشنده بخواهید تا طرز استفاده صحیح از محصول را به طور کامل به شما آموزش دهد. توضیحات او را به دقت گوش دهید و هر سوالی برایتان پیش آمد بپرسید.
قبل از استفاده، دستورالعمل و دفترچه راهنمای محصول را به دقت بخوانید. هر وسیله ای دستورالعمل استفاده مخصوص به خودش را دارد. مثلا در دفترچه راهنمای برخی زودپزها نوشته یک سوم ظرف را آب کنید و در برخی دیگر این مقدار تا نیم یا دوسوم حجم ظرف متغیر است.
زودپزهای مجهز به قفل ایمنی را انتخاب کنید. در برخی از زودپزهای قدیمی این امکان وجود داشت که بعد از بالا رفتن فشار بخار داخل ظرف، در زودپز به طور ناگهانی باز شود و ایجاد حادثه کند. با در نظر گرفتن نکات ایمنی، زودپزهای جدید طوری طراحی شده اند که مجهز به قفل داخلی هستند و تا زمانی که بخار آب داخل ظرف وجود دارد امکان باز شدن در وجود ندارد.
زودپزها در طرح ها و اندازه های مختلف در بازار وجود دارد. بهتر است زودپزهایی را انتخاب کنید که یک دسته بلند در یک سمت و دسته کوتاهی در سمت دیگر دارند چون در این صورت امکان باز و بسته کردن در راحت تر بوده و حمل و نقل و جا به جا کردن ظرف بهتر انجام می شود. در ضمن بلند بودن دسته موجب می شود دسته ظرف خیلی داغ نشود و هنگام برداشتن ظرف ناگهان از دست تان رها نشود. البته برای پیشگیری از چنین اتفاقی توصیه می شود برای برداشتن و جا به جا کردن زودپز پس از پخت غذا حتما از دستکش و دستگیره آشپزی استفاده کنید.
زودپزهای مجهز به شیر خروج بخار اضطراری را انتخاب کنید. در این زودپزها موارد ایمنی در نظر گرفته شده و در صورت زیاد شدن فشار بخار، در زودپز جدا نمی شود و محتویات ظرف در آشپزخانه پخش نمی شود. برای پیشگیری از این اتفاق یک شیر خروج فشار اضطراری در نظر گرفته شده است که در صورت بالا رفتن بیش از حد فشار فعال می شود. در این زودپزها نشانه اولیه بالا رفتن بیش از حد فشار صدایی شبیه سوت است که فرد را از خطر مطلع می کند. در صورت عدم توجه افراد و ادامه این روند شیر خروج فشار اضطراری فعال می شود.
به هیچ وجه مواد غذایی با دانه های ریز و غذاهایی که هنگام پخت ایجاد لعاب و یا کف می کنند را در زودپز نپزید چون ممکن است ذرات غذا همراه کف بالا آمده و روزنه خروج فشار را مسدود کنند. نمونه این غذاها انواع غلات مانند بلغور گندم و جو پرک شده، ماکارونی و رشته فرنگی، سیب و حبوبات دانه ریز هستند.
پس از اتمام پخت و خاموش کردن شعله گاز سوپاپ اطمینان را برای خروج بخار آزاد کنید. درب زودپز را قبل از توقف کامل و پایین آمدن سوپاپ اطمینان باز نکنید.
بدنه دیگ های زودپز معمولا از جنس استینلس استیل یا همان فولاد ضدزنگ یا آلیاژی از آلومینیوم است. انواع این استیل به دلیل مقاومت بالا، توزیع حرارت و سیاه نشدن مناسب تر هستند.
در محل اتصال درپوش به بدنه زودپز، حلقه ای لاستیکی وجود دارد که از خارج شدن بخار آب جلوگیری می کند. مطمئن شوید که حلقه لاستیکی دیگ سالم است و در جای خود محکم شده است. فاسد بودن، پاره بودن و درست قرار نگرفتن حلقه لاستیکی ممکن است موجب سر رفتن غذا و خاموش شدن شعله گاز شود.
روی درپوش زودپز یک دریچه اطمینان وجود دارد. وقتی فشار بخار آب به حدی می رسد که ظرف نمی تواند آن را تحمل کند، این دریچه باز می شود تا بخار آب از آن خارج شود. قبل از بستن در زودپز سوپاپ یا دریچه اطمینان و روزنه خروج بخار را بررسی کنید و از باز بودن آن مطمئن شوید.
پس از هر بار استفاده از زودپز دریچه اطمینان و حلقه لاستیکی را به دقت بشویید. در صورت لزوم و وجود پارگی و خرابی، حلقه لاستیکی را تعویض کنید.
هرچند وقت یک بار پیچ دسته زودپز را سفت کنید. در صورت شل بودن پیچ دسته ها، ممکن است هنگام حمل زودپز از دست شما رها شود و خطر سوختگی و آسیب دیدگی به وجود
بیاید.
اگر در زودپز نیاز به تعمیر داشت، آن را سریع تعمیر کنید و تا قبل از آن، از زودپز استفاده نکنید.
