برنجهای ایرانی را به صورت زیر طبقهبندی میكنند:
الف: برنجهای دانه بلند نظیر صدری كه دارای كیفیت پخت بسیار بالا و عالی است. دانه این برنج؛ كشیده دراز و باریك و سفید رنگ است. در این گروه صدری، برنج دمسیاه دارای عطر و طعم بسیار مطلوب بوده و بهترین نوع برنج ایران و حتی دنیا محسوب میشود.
ب: برنجهای نسبتا دانه بلند نظیر چمپای زودرس و بینام. برنجهای این گروه دارای دانههای كوتاهتر و قطورتر از صدری، هستند، همچنین دارای كیفیت پخت مناسب هستند.
ج: برنجهای متوسط یا گرد مانند چمپای دیررس دارای دانه كوتاه و قطورتر از دو نوع قبلی هستند. این نوع، دارای پخت متوسط یا خوب میباشند. از انواع این گروه میتوان به گروه رشت، خزر، آمل و لاهیجان اشاره كرد. همچنین نوعی برنج وجود دارد. كه نسبت طور به قطر دانه آن كمتر از 2 میباشد؛ كه به نام برنج گرد نامیده میشود و برای تهیه شیربرنج، فرنی، آش برنج و...، استفاده میشود. رنگ این نوع برنج سفید بوده و طول و عرض دانه، اختلاف كمی با هم دارند.
نكاتی در خصوص پخت
ویتامین B1 (تیامین) كه در پوسته برنج قرار دارد، زمانی كه پوسته ضخیم و پوسته نقرهای دانههای برنج را جدا میسازند تا مطبوعیت و خواص نگهداری آن را بهبود بخشند، حذف میشود. چنانجه دانههای برنج را قبل از جدا كردن پوسته، نیمپز كنند، بیشتر تیامین جذب میشود. برای حفظ بیشتر این ویتامین، مناسب است برنج پخته شده در حجم كمی از آب پخته شود. در این حالت حدود 30 درصد تیامین از بین میرود؛ در حالی كه پختن در مقدار بیشتری آب موجود از دست دادگی 50 درصد از تیامین میشود. همچنین شستوشوی بیشتر برنج سبب حل شدن بیشتر مواد معطر و ویتامینها در آب شده و هنگام جدا كردن آن، عطر و طعم و ویتامینهای محلول در آب برنج كاهش مییابد. در ضمن شستوشوی بیشتر برنج سبب كاهش نشاسته در برنج میشود. به طور كلی برای حفظ ویتامینها و سایر مواد مغذی، مناسب است برنج در مقدار كمتری از آب پخته شود.