دکتـر لادن گیـاهی - متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی
چه مقدار مصرف کنیم؟
6 مغز دانه برزیلی 4 برابر نیاز روزانه سلنیوم مردان را تامین می‌کند.
50 گرم بادام هندی 20 درصد از نیاز روزانه آهن زنان را تامین می‌کند. 20 عدد بادام هندی تازه 13 درصد از نیاز روزانه روی مردان را تامین می‌کند.
50 گرم بادام حدود 15 درصد از کلسیم مورد نیاز دختران نوجوان را تامین می‌کند.
28 گرم بادام نیمی از نیاز روزانه ویتامین E بالغین را تامین می‌کند.
انتخاب و نگهداری
هنگام تهیه مغز دانه‌ها به تاریخ مصرف آنها توجه کنید و از تهیه مغز دانه‌های پوست‌داری که نسبت به اندازه‌شان سبک هستند، خودداری کنید.
هنگام تکان دادن مغز دانه‌های پوست‌دار صدای مغز از درون پوسته نباید شنیده شود.
از خریدن مغز دانه‌هایی که بوی تندی می‌دهند، خودداری نمایید.
طرز تهیه و مصرف
از انواع خام و بو داده مغز دانه‌ها می‌توان به عنوان میان‌وعده مغذی استفاده نمود.
از پودر مغز دانه‌ها می‌توان در تهیه انواع غذاها، ماست و دسر استفاده نمود.
ویژگی‌های غذایی
پسته: حاوی مقادیر خوبی آهن و کلسیم است، بنابراین ماده غذایی بسیار مناسبی در رژیم گیاهخواری می‌باشد.
بادام: سرشار از ویتامین A و یکی از غنی‌ترین منابع گیاهی کلسیم است.
گردو: 15 نوع گردوی متفاوت در دنیا وجود دارد. گردو غنی از اسید لینولئیک است و از این رو تصور می‌شود که برای کاهش کلسترول خون مفید می‌باشد.
بادام‌زمینی: جزء خانواده حبوبات است. اولئیک اسید و لینولئیک اسید بیشترین درصد چربی آن را تشکیل می‌دهند. ضمنا بادام‌زمینی دارای مقادیر خوبی ویتامین E است.
فندق: ترکیب روغن موجود در فندق شبیه روغن زیتون است. این مغز دانه غنی از ویتامین E است که آن را در برابر تند شدن محافظت می‌کند.
بادام هندی: این مغز دانه منبع غنی فسفر، پتاسیم و عنصر روی است که ارزش تغذیه‌ای زیادی به رژیم غذایی می‌دهد.
بلوط: درصد چربی بلوط پایین است و 86 درصد از کالری آن مربوط به کربوهیدرات موجود در آن است، بنابراین بلوط یک میان‌وعده بسیار عالی کم‌چرب است.
نارگیل: برخلاف سایر مغز دانه‌ها، بیشتر چربی نارگیل از نوع چربی اشباع است. شیره نارگیل حاوی ویتامین C می‌باشد.
مغز دانه برزیلی: از غنی‌ترین منابع سلنیوم است. برخی از انواع این مغز دانه دارای 5300 میکروگرم سلنیوم در هر 100 گرم هستند.
گردوی آمریکایی: این مغز دانه منبع بسیار غنی عنصر روی است، بنابراین منبع غذایی ایده‌آلی برای افرادی است که به تقویت سیستم ایمنی نیاز دارند.
ویژگی‌های شفابخشی: در طب چینی از پودر بادام نوشیدنی تهیه می‌شود که از آن برای تسکین سرفه و حمله آسم استفاده می‌کنند. در طب آیوردیک، معتقدند که بادام باعث ساخته شدن توانایی‌های ذهنی، هوشی و جنسی انسان می‌شود. از بادام‌زمینی برای درمان احتقان ریه استفاده می‌شود.
تصور می‌شود که بادام‌زمینی خام و بدون نمک به توقف خونریزی کمک می‌کند. از پوسته خارجی بادام‌زمینی یک نوع نوشیدنی تهیه می‌کنند و آن را به افراد مبتلا به فشار خون بالا می‌دهند. در طب چینی از گردو برای برطرف کردن التهاب و همچنین نرم شدن سرفه و خس‌خس سینه استفاده می‌نمایند. پزشکان چینی معتقدند که گردو باعث تقویت فعالیت اسپرم می‌شود و همچنین سلول‌های مغزی را تغذیه می‌کند.
از نارگیل برای بهبود وضعیت تغذیه کودکان و آرام کردن نفخ شکم استفاده می‌شود.
فواید خاص
نقص سیستم ایمنی: گردوی آمریکایی، بادام‌زمینی، مغز دانه برزیلی و بادام‌هندی از منابع عالی عنصر روی هستند. تصور می‌شود که کمبود روی باعث اختلال در پاسخ‌های سیستم ایمنی، خصوصا سیستم لنفاوی می‌گردد.
سطح بالای کلسترول خون: مشاهده شده است که مصرف منظم بادام خام باعث کاهش سطح کلسترول تام می‌شود. نتایج حاصل از یک مطالعه نشان داده‌اند که مصرف بادام‌زمینی به مدت 3 هفته سطح کلسترول LDL را به میزان 10 درصد کاهش می‌دهد.
بیماری قلبی: بادام‌زمینی، گردو، فندق و بادام‌هندی تامین کننده فولات هستند و در نتیجه می‌توانند به کاهش بروز بیماری‌های قلبی کمک کنند.
ناباروری مردان: مشاهده شده است که دریافت ناکافی سلنیوم یکی از عوامل موثر در ناباروری مردان است. آزمایش‌های متعدد نشان داده‌اند که سطح پایین سلنیوم می‌تواند باعث کاهش تعداد اسپرم گردد. در حالیکه به دنبال افزایش سطح سلنیوم خون تعداد و تحرک اسپرم‌ها افزایش می‌یابد. مغز دانه برزیلی از منابع بسیار غنی سلنیوم است و مصرف فقط 3 تا 4 عدد از آن در روز نقش موثری در افزایش سطح سلنیوم خواهد داشت.
تراکم پایین استخوان: بادام، فندق، مغز برزیلی و پسته از منابع بسیار مفید کلسیم خصوصا برای افرادی هستند که از شیر و لبنیات به میزان کافی استفاده نمی‌کنند. دریافت مقادیر ناکافی کلسیم در دوران نوجوانی باعث کاهش تراکم استخوان و بروز پوکی‌استخوان (استئوپروز) در دوران‌های بعدی زندگی می‌شود.
کره بادام‌زمینی: اولین بار برادران کلاگ در اوایل دهه 1800 میلادی کره بادام‌زمینی را از پودر بادام‌زمینی بوداده به عنوان غذایی برای سلامتی تهیه نمودند که سرشار از انواع روغن‌ها و تمامی مواد مغذی موجود در این مغز دانه است. کره بادام‌زمینی منبع بسیار مفید کلسیم و آهن برای گیاهخواران محسوب می‌شود. امروزه کره‌های بادام‌زمینی با درصد چربی پایین نیز در بازار وجود دارند.
*مغز دانه‌ها یکی از قدیمی‌ترین محصولاتی هستند که از 10000 سال قبل از میلاد مسیح به عنوان منبع غذایی با ارزش توسط انسان‌ها استفاده می‌شدند. امروزه حدودا 25 نوع مغز دانه مختلف در سراسر دنیا شناخته شده‌اند که به عنوان ماده غذایی مصرف می‌شوند. مغز دانه‌ها دامنه وسیعی از مواد مغذی از جمله پروتئین، آهن، روی، کلسیم، پتاسیم و بسیاری از مواد معدنی کمیاب را در رژیم غذایی تامین می‌کنند.
