البته در طی سالیان اخیر و با ورود ظروف دیگری نظیر پیرکس، چینی، آرکوپال و ...، این ظروف کاربرد خویش را در مجالس و محافل رسمی از دست داده و به صورت ظروفی که تنها در برخی اوقات خاص نظیر مسافرتها و پیک نیک مورد استفاده قرار میگیرند، تبدیل گردیدهاند. ملامین اولین بار حدود 50 سال پیش در ایتالیا ساخته شد و حدود 35-40 سال پیش به ایران راه یافت. با افزایش توجه مصرف کنندگان به استفاده از این ظروف در سالیان قبل، شرکتهای تولیدی مختلفی در کشور به تولید این گروه از ظروف پرداختند. بر همین اساس موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران با تهیه استانداردهایی متعدد تلاش نموده است تا با تدوین الگویی مناسب، تولیدات این شرکتها را به محصولاتی که برای مصرفکنندگان بی زیان است بدل نماید. دانستن برخی از این اصول مذکور در استانداردها برای تهیه ظروفی مناسبتر جهت استفاده در منزل و مراكز غذاخوری جمعی، موثر خواهد بود.
ویژگیهای ظروف ملامین
مواد اولیه مورد مصرف در ساخت ظروف ملامین غذاخوری میتوانند شامل رزین ملامین، آلفا سلولز، پیگمانها بوده و حداكثر تا 5 درصد وزن محصول از سایر مواد افزودنی مجاز و مندرج در استاندارد ملی ایران میباشد. مواد به كار رفته و نحوه ساخت این ظروف باید به گونهای باشد كه تحت شرایط عادی استفاده از آنها در منزل و سایر مراکز، ترکیبات موجود در این ظروف به وسیله مواد غذایی استخراج نشود و در صورت استخراج، مقدار آن در حدی باشد كه سلامتی را به خطر نیندازد. برخی دیگر از خصوصیات این ظروف عبارتند از:
نشانهگذاری
نشانهگذاری روی ظرف میبایست شامل اطلاعات زیر باشد که باید روی هر ظرف با قالبگیری یا حك كردن به طور خوانا و پاك نشدنی وجود داشته باشد.
الف) نام و علامت تجارتی سازنده
بــــــ) كد متناسب با نوع ظرف
ضخامت
ضخامت این ظروف بر اساس ظرفیت آنها تعیین میگردد. حداقل ضخامت ظروفی که ظرفیتی کمتر از 100 میلی لیتر دارند، 8/1 میلی متر و حداقل ضخامت ظروفی که ظرفیت آنها بیش از 3000 میلی لیتر میباشند، 1/3 میلی متر است.
به کارگیری و استفاده از ظروف ملامین
علاوه بر دقت در هنگام خرید، در هنگام به کارگیری این ظروف نیز میبایست به نکاتی خاص توجه داشت.
شستشوی ظروف ملامین نباید توسط سیم ظرفشوئی یا دیگر اجسام خشن صورت گیرد. زیرا به کارگیری این وسایل موجب آسیب پوشش خارجی ظروف ملامین میگردد و این امر ممکن است برای سلامت افرادی که مواد غذائی خویش را در این ظروف میل مینمایند، مضر باشد.
سعی نمائید از ظروف ملامین برای مقاصدی نظیر خرد نمودن سبزی، گوشت و حتی بریدن میوه استفاده ننمائید. زیرا در این حالت ممکن است چاقوی تیز به لعاب موجود بر سطح خارجی ظروف آسیب بزند و تمیز نمودن این ظروف را سخت نماید. این قبیل منافذ و خراشهای موجود در سطح ظروف، محل مناسبی برای رشد و تکثیر انواع میکروبها میباشند.
همچنین مرور زمان ممكن است باعث از بین رفتن كیفیت این ظروف یا لبپر شدن آنها شود. به دلیل احتمال آلودگی، استفاده از ملامینهای تركدار و كهنه توصیه نمیشود. در پایان میبایست چنین نتیجهگیری نمود که اگرچه ظروف ملامین کاربری آسانی داشته و به دلیل سبکی و ارزان بودن نیز از اقبال عمومی برخوردارند، لیکن برای خرید، به کارگیری و استفاده از این ظروف در آشپزخانه نکات متعددی میبایست مورد نظر قرار گیرند. بر این اساس از نظر بهداشتی استفاده از ظروف دیگر نظیر پیرکس و چینی به ظروف ملامین ترجیح داده میشود.
راهنمای خرید ظروف ملامین
بر اساس موارد فوق، در هنگام خرید این ظروف دقت فرمایید که این ظروف دارای علامت استاندارد بوده و با استفاده از مجوز وزارت بهداشت تهیه شده باشند. در پشت اینگونه ظروف (خصوصا ملامین و تفلون) شماره پروانه ساخت حك شده است كه تضمینكننده كیفیت مواد اولیه مورد استفاده در تهیه ظرف و رعایت اصول بهداشتی است. این ظروف باید دارای مهر استاندارد باشد، در غیر این صورت ممكن است از ترکیبات غیر مجاز در تهیه آن استفاده شده باشد كه خطرناك هستند. ظروف ملامینی تقلبی اغلب سبكتر میباشند که دلیل آن میتواند به جهت عدم رعایت ضخامت مطلوب و نیز به کارگیری مواد اولیه نامرغوب باشد. جهت براق نمودن ظروف ملامین از پوشش گلیزر استفاده میشود كه در صورت مناسب نبودن این فرآیند پوششدهی، پس از استفاده طولانی مدت، این پوشش ممکن است آسیب ببیند.
آسیب این پوشش موجب میگردد مواد زیر پوشش در ارتباط با مواد غذایی درون ظرف قرار گیرند. این مواد میتوانند با ترکیبات غذایی واکنش داده و ترکیبات مضری را به داخل غذای مصرفی وارد نمایند. بر این اساس در هنگام خرید ظروف ملامین دقت فرمائید که ظروف مورد انتخاب شما برای خرید، از انواع استاندارد و دارای شمارهی پروانه بهداشتی ساخت باشند. بنا بر اعلام معاونت غذا و داروی وزارت بهداشت، همه واحدهای تولیدی ظروف ملامین ملزم به حك این شماره در پشت ظروف هستند. مسئولین وزارت بهداشت در اعلامیهای آوردهاند: هماكنون ظروفی كه با مجوز وزارت بهداشت تهیه میشوند، از نظر استانداردهای ملی و بینالمللی كمترین مشكل را داشته و در به کارگیری آنها خطرات جدی مصرف كنندگان را تهدید نمیكند.