تحریریه آشپزباشی
باستان شناسان بر این باورند كه انقلاب زمستانی، از هزاران سال قبل تاكنون بهانهای برای برگزاری آئینهای باستانی بوده است. در ایران باستان شب چله، در میان یهودیان حنوکا و در میان مسیحیان جشن برای تولد مسیح بوده است.
اما به جز این آیینها، در فرهنگ هر کشور، مراسمی برای زنده نگه داشتن طولانیترین شب سال برگزار میشود از این رو، هنگامی كه مراسم شب یلدا را جشن می گیرید و با انار، خرمالو و دیوان حافظ به استقبال زمستان میروید، مردمان سایر كشورها نیز در حال برگزاری این رسم و رسوم هستند.
یلدا، شب تولد مسیح یا انقلاب زمستانی، نام آخرین روز از پاییز است كه مردم، برای زنده نگهداشتن طولانیترین شب سال مراسمی را برگزار میکنند. شبی که خورشید در بیشترین فاصله از خط استوا قرار میگیرد و در نتیجه آن، زمستان در نیمکره شمالی و تابستان در نیمکره جنوبی از راه میرسد.
مردم بولیوی، پرو و اکوادور مراسم همانندی در طولانیترین شب سال دارند. یكی از این آئینها، طناب پیچ کردن خورشید نام دارد. آنها به ارتفاعات میروند و در این مراسم وانمود میکنند كه خورشید را به سنگها بستهاند تا روزها را طولانیتر کند. ارتفاعات ماچوپیچو در پرو یکی از مهمترین نقاط باستانی طناب پیچ کردن خورشید بوده است.
پاکستانیها بر اساس آیینهای كهن، در شب یلدا به دعا و نیایش میپردازند. مردان آیین حمام زمستانی را بجا میآورند و در حالیکه تکه نانی را در دست گرفته اند روی سرشان آب میریزند. این حمام می باید ایستاده انجام شود و از صبح تا بعد از ظهر آخرین روز پاییز ادامه خواهد داشت. زنان و دختران هم مراسم سنتی حمام را به جا میآورند و بعد مراسم آتش افروزی، جشن و پایکوبی و خوردن غذایی که از شکمبۀ بز تهیه شده، آغاز میشود.
مردمان شرق آسیا، شب یلدا را با برگزاری مراسم دونگژی جشن میگیرند. این مراسم، در میان ژاپنیها، چینیها، کرهایها و مردم فیلیپین، تایلند و ویتنام، یکی از مهمترین سنتها به شمار میرود و از غروب آخرین روز پاییز شروع میشود. خانوادهها در این شب دور هم جمع میشوند و غذایی به اسم تانگ یوآن و کوفته برنجی میخورند؛ غذاهایی که در فرهنگ شرق آسیاییها، نماد همبستگی و اتحاد خانواده شمرده میشود.
در اسکاتلند، مراسمی به اسم هاگمانی برگزار میشود که مانند سنت قاشقزنی ایرانیها در نوروز میباشد. در این مراسم یك نفر با موهای بلند و سیاه رنگ در خانه همسایهها میرود و از آنها هدایائی مثل نمک، نان، نوشیدنی، پودینگ میوه، شیرینی، شکلات و... میگیرد. هاگمانی كه از نیمه شب به بعد آغاز میشود، یکی از مهمترین جشنهای زمستانی اسکاتلندیهاست.
شاید یكی از پرهیجانترین مراسم شب یلدا، جشنی باشد که در باهاماس، غرب آفریقا، جامائیکا و بخشهایی از کارولینا و ویرجینیا برگزار میشود. در این جشن، مردم با لباسهای عجیب و غریبی مثل کلۀ گاو، پیکر اسب، شیطان، فرشته و... به خیابانها میآیند و موسیقی مینوازند تا به استقبال زمستان بروند.
برای خواندن بخش دوم - آئین برگزاری شب یلدا در کشورهای دیگر - اینجا کلیک کنید.