تحریریه آشپزباشی
چای از برگ‌های گیاهی به نام Camellia sinensis تهیه می‌شود. انواع چای شامل چای سبز، سیاه و چای اولانگ می‌باشد که تفاوت آنها در شیوه فرآیند و آماده سازیشان می‌باشد. روند تولید چای سبز به این شکل است که برگ‌های چای بلافاصله پس از برداشت، در معرض بخار قرار می‌گیرند.
بخار دادن برگ‌های چای سبب مهار آنزیمی می‌شود که مسئول تخمیر و تغییر رنگ این برگ‌هاست، بنابراین با این روش رنگ سبز برگ‌ها طی فرآیند خشک کردن حفظ می‌شود و از تخمیر آنها جلوگیری می‌گردد. در ضمن با این روش ترکیبات پلی فنولی مفید موجود در چای از بین نمی‌روند.
در روند تولید چای سیاه، برگ‌های چای تخمیر می‌شوند و ترکیبات پلی فنولی تغییراتی می‌کنند. چای اولانگ نیز نیمه تخمیرشده است. در نتیجه انواع چای سبب ایجاد اثراتی متفاوت بر بدن انسان می‌شوند. مردم چین از دیرباز چای سبز را به عنوان یک نوشیدنی دارویی مصرف می‌کردند.
به تازگی چای سبز در بسیاری از کشورهای دیگر جهان نیز طرفداران فراوانی یافته است و پژوهشگران نیز خواص دارویی این چای را تاییدکرده‌اند. بسیاری از خواص چای سبز مربوط به ماده‌ای به نام كاتچین است که مهم‌ترین ترکیب پلی فنولی موجود در چای سبز می‌باشد و فعالیت آنتی اكسیدانی آن بسیار بالاست.
بر اساس یافته‌های مطالعات اخیر نوشیدن چای سبز می‌تواند احتمال ابتلا به بیماری‌های مختلف را كاهش دهد؛ از بیماری‌های ساده باكتریایی و ویروسی گرفته تا بیماری‌های مزمنی چون بیماری‌های قلبی، سكته، سرطان، مشکلات دهانی- دندانی و پوکی استخوان. برخی ترکیبات مفید دیگر موجود در چای سبز شامل کلسیم، آهن، روی، ویتامین‌های B، C وE می‌باشد.
چای سبز و اثر ضد چاقی آن
در دهه گذشته كارآزمایی‌های بالینی كوچك صورت گرفته حاكی از اثر ضد چاقی چای سبز در مقادیر 1200-270 میلی‌گرم در روز می‌باشند كه متاآنالیز حاصل از 11 مطالعه انجام شده نشان می‌دهد كه در صورت مصرف منظم چای سبز حدود 31/1 كیلوگرم از وزن بدن كاهش می‌یابد.
البته نمی‌توان نقش دریافت كالری روزانه را كتمان كرد. در صورتی كه دریافت كالری روزانه افزایش یابد مسلما تاثیر كاهش وزن چای سبز ناچیز خواهد بود.
مهار اشتها
مواد موثره چای سبز به علت افزایش اكسیداسیون اسیدهای چرب كبدی و افزایش محتوای آدنوزین‌تری فسفات داخل سلولی همانند تاثیر آگونیست‌های بتا‌آدرنرژیك موجب كاهش اشتها می‌شوند.
گرچه در برخی تحقیقات صورت گرفته تفاوت معنی‌داری در میزان اشتهای گزارش شده توسط افراد، همراه و بدون چای سبز وجود نداشته كه احتمالا به علت اثرات تدریجی این ماده در كاهش اشتها و تفاوت در میزان تغییر اكسیداسیون اسیدهای چرب آزاد افراد شركت كننده می‌باشد.
چای سبز و استحکام دندان‌ها و استخوان‌ها
این نوع چای حاوی ماده‌ای به نام فلورین (flourine) می‌باشد. فلورین سبب می‌شود تا ساختار داخلی دندان‌ها محکم شود و از تضعیف مینا و پوسیدگی دندان جلوگیری به عمل آید. درصد بالای فلوراید چای سبز عمده‌ترین دلیل تاثیر مثبت آن بر دندان و استخوان‌ها است.
مصرف این چای با افزایش توده استخوانی همراه است و از شکستگی لگن جلوگیری می‌کند. مصرف عصاره چای سبز در تکثیر و فعالیت سلول‌های استخوانی موثر است.
چای سبز و جوانی
چای سبز را به عنوان داروی ضدپیری (Anti - Aging) می‌شناسند. دلیل اصلی آن وجود میزان قابل توجهی آنتی‌اکسیدان در چای سبز به ویژه آنتی‌اکسیدان‌های موثر در حفظ شادابی و جوانی است. آنتی‌اکسیدان‌ها یکی از شاخص‌ترین عوامل موثر برای حفظ سلامتی و شادابی سلول‌های بدن هستند.
طرز تهیه دمكرده چای سبز
روش دم كردن چای سبز، مشابه چای سیاه است. بر روی 5 گرم از چای سبز، یك لیوان آب جوش بریزید و به مدت 10 تا 15دقیقه روی بخار كتری یا سماور قرار دهید. سپس آن را صاف كرده، میل نمائید.
چون مزه این چای كمی گس یا تلخ است، می‌توان آن را مانند چای سیاه با قند، شكر یا نبات، مصرف كرد. این نوع چای را در ژاپن و چین بیشتر از جاهای دیگر جهان مصرف می‌كنند. در ایرن نیز ساكنان نواحی شمال شرقی از جمله قوم تركمن، بیش از دیگر مناطق چای سبز مصرف می‌كنند. این گیاه با توجه به اثرات داروئی‌اش، در سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته و فراوان‌تر مصرف می‌شود.
نتیجه‌گیری
در كل، خواص مفید اشاره شده در این مقاله نسبی است و نمی‌توان به امید درمان، نوشیدن چای را جایگزین سایر درمان‌ها نمود. مصرف چای سبز باید متعادل باشد و به این منظور مصرف تا 4 فنجان آن در روز در افراد سالم قابل توصیه می‌باشد كه البته لازم است با صرف غذا فاصله‌ای در حد یك‌ساعت داشته باشد.
