برنج همچنين حاوی ويتامينهایB1 (تيامين)، B2 (ريبوفلاوين)، B3 (نياسين)، B6 (اسيد پانتوتنيک)، B9 (اسيد فوليک) و ويتامين E به مقادير متفاوت است كه هر يك نقش ويژه‌ای در تامين نيازهای تغذيه‌ای انسان‌ايفا می‌كنند و عدم دريافت مقادير كافی‌اين ويتامين‌ها برای انسان خطرناك است.
مواد معدني
پتاسيم، كاتيون عمده داخلی سلول‌ها است و بنابراين هرچه تعداد سلول موجود در غذايی بيشتر باشد، غلظت پتاسيم آن غذا بيشتر است. پتاسيم در سيب زمينی، حبوبات، ميوه‌های خشك شده، گوشت و ماهی تازه، غلات سبوسدار، گوجه‌فرنگی و انواع ميوه‌های تازه، شير، آجيل و سبزي‌ها فراوان است، ولی برنج، شكلات، تخم مرغ، نان و بيسكويت، پنير و آرد مقدار كمتری پتاسيم دارند و در شكر، مربا، عسل، كره، خامه و روغن‌ها اصلا پتاسيم وجود ندارد. برای حفظ تندرستی در افراد بزرگسال و کمک به رشد و نمو کودکان و همچنين جلوگيری از مشکلات روحی از قبيل بروز افسردگی، بايد روزانه به مقدار کافی از منابع غذايی روی استفاده شود. منابع غذايی روی شامل: تخمه کدو، قارچ، سويا، جوانه گندم، سبوس گندم، کنجد، کاکائو، تخمه‌آفتابگردان، ذرت، نان‌سبوسدار (مثل نان سنگک)، جو، پنير، حبوبات (مثل نخود و لوبيا) آجيل (مخصوصا بادام، بادام زمينی)، کره بادام زمينی، آرد سبوسدار و برنج قهوه‌ای هستند.
خواص آب برنج
دانه کامل برنج علاوه بر پوست خشن حاوی فيبرهای غذايی (که بعلت نامطلوب بودن مزه و خشن بودن جنس آن کمتر مورد توجه بوده و عموما جدا می‌شود)، دارای مقاديری ويتامينهای محلول در آب است. همچنين برنج به محتوای نشاسته‌اش در نزد مردم معروف است و حتی برخی به اشتباه گمان می‌نمايند که دور ريختن آبی که برنج در آن جوشيده شده، منجر به کاهش نشاسته و در نتيجه کاستن از قدرت چاق کنندگی آن می‌شود. اين نکته قابل ذکر است که نشاسته برنج زمانی بخوبی قابل آزاد شدن از دانه برنج است که دانه برنج کاملا شکفته و درواقع دم کشيده باشد و دور ريختن آبی که برنج در آن جوشيده، تنها به حذف مقدار زيادی ويتامين منجر می‌گردد؛ به گونه‌ای که مقدار ويتامين برنج سفيد مصرفی در مقايسه با دانه کامل برنج حدود يک ششم است، که پس از آبکشی به يک بيستم و کمتر تقليل می‌يابد.اين درحالی است که آبکشی برنج اثری بر چاق کنندگی آن ندارد. ويتامين B1 يا تيامين از جمله ويتامينهای محلول در آب است که در برنج وجود داشته و کمبود مصرف‌اين ويتامين در کشورهايی که از برنج سفيد (به عنوان قوت غالب و يا غذای پايه) به فراوانی استفاده می‌کردند منجر به ظهور بيماری خطرناکی بنام بری بری گرديد که فرد بيمار فلج گرديده و بتدريج فلجی بقدری پيشرفت می‌نمود تا منجر به‌ايست قلب و تنفس و مرگ فرد شود.
ارزش غذايي
برنج ضمنا حاوی مقداری ويتامين B2 يا ريبوفلاوين است که برای سلامت بدن بسيار ارزشمند بوده و کمبودش منجر به ظهور زخم گوشه لب و بزرگی و تورم زبان و ديگر عوارضی از قبيل عوارض عصبی و کم شدن قدرت يادگيری و حافظه و غيره می‌گردد. همچنين وجود ويتامين B3 يا نياسين در برنج از‌ايجاد چهار عارضه خطرناک (ضايعات پوستی، اسهال، زوال عقل و مرگ) در افراد جلوگيری می‌نمايد و در کمبود خفيف‌اين ويتامين نيز عوارضی از قبيل کاهش حافظه، آشفتگي‌های روحی، افسردگی و اضطراب ايجاد می‌شود. كمبود فولات (يا همان ويتامين B9) با كاهش دادن نرخ توليد سلول‌های جديد، به سلامت فرد لطمه جدی وارد می‌کند. نقش
ويتامينE در سلامت غشای سلول‌های بدن و جلوگيری از پير و سرطانی شدن سلول‌ها كاملا روشن است. علاوه بر‌اين‌ها ويتامين‌ها و مواد معدنی ديگری نيز در برنج وجود دارند که آنرا بعنوان غذايی مناسب و مطبوع معرفی می‌نمايند. امروزه برنج ويتامينهای به رنگ زرد در بازار عرضه می‌شود که هنگام طبخ‌اندکی بوی نم گرفتگی می‌دهد؛ ولی مصرف‌اين برنج بصورت دم پخت کاملا توصيه می‌شود و ويتامينهای افزوده شده به آن (البته اگر آبکشی نشوند) برای سلامت بسيار ارزشمند هستند. بايد توجه داشت که انواع باسيلوس، استرپتوکوکوس آورئوس و گاها سالمونلا از طريق برنج دوباره گرم شده می‌توانند منتقل شده و مسموميت‌های غذايی‌ايجاد کنند. لذا توصيه می‌شود در هر وعده به‌اندازه نياز برنج طبخ و مصرف شود و حتی‌الامکان از نگهداری برنج پخته (بويژه پس از دستکاری شدن) در فضای نامناسب (خارج يخچال) احتراز شود.
مواد مغذی موجود در صد گرم برنج خارجی پخته (آبكش نشده)
نكته
بدن انسان علاوه بر نياز به انرژی برای زنده ماندن و انجام فعاليت‌های روزمره، به پروتئين‌ها نيز برای ساخت سلول‌های جديد (جايگزين سلول‌های مرده و نيز سلول‌های اضافه در زمان رشد و نمو) نياز دارد. اگر مقدار انرژی که از کربوهيدرات‌ها (اعم از کربوئيدرات‌های ساده مثل قند و شکر و يا انواع پيچيده مثل نشاسته موجود در نان و برنج و سيب زمينی و ذرت و جو) و چربي‌ها (اعم از انواع حيوانی و يا گياهی شامل روغن‌های مايع و جامد) به بدن می‌رسد کافی نباشد، بدن به ناچار به سوزاندن پروتئين‌های با ارزش بدن روی می‌آورد. افرادی که در اثر داشتن رژيم‌های غذايی نادرست وزن زيادی را در مدتی کوتاه از دست می‌دهند، در واقع تاحدودی گوشت‌های خود را از دست می‌دهند. برای افزايش دفع اسيد اوريك نيز لازم است افراد رژيمی سرشار از كربوهيدرات (مثل نان، برنج، ماكارونی و ديگرغلات) و كم‌چربی داشته باشند و خصوصا در وعده‌های شام از خوردن غذاهای سنگين و زياد پرهيز كنند. برنج با دارا بودن نشاسته‌ای كه قابليت هضم بالا دارد و همچنين بدليل داشتن پروتئين‌های با ارزش تغذيه‌ای خوب و با قابليت هضم و جذب بالا، نقش ارزشمندی در تامين نيازهای تغذيه‌ای دارد. ضمنا پروتئين برنج معمولا موجب آلرژی در مصرف كننده نمی‌گردد. و به علت همين ويژگی‌ها توصيه می‌شود كه برای تهيه غذای كودكانی كه تازه مصرف غذای كمكی را شروع می‌كنند، از برنج استفاده شود. به‌اين دليل، از هفته اول ماه هفتم به بعد، برنج به غذای کودک اضافه می‌شود و در واقع اولين غذای کمکی مورد استفاده کودکان از بعد 6 ماهگی فرنی تهيه شده از
1 قاشق غذاخوری آرد برنج است.
ناراحتي‌هاي گوارشي
بيماران مبتلا به ناراحتي‌هاي گوارشي ناشي از حساسيت به گلوتن (پروتئين موجود در برخي غلات)، مبتلايان به بيماري سلياك، و ناراحتي‌هاي پوستي تبخال مانند، بايستي گلوتن گندم، چاودار، جو، و احتمالا جو دوسر از رژيم غذايي‌شان حذف گردد. مصرف شير تازه، گوشت تازه، ماهي و تخم‌مرغ، سبزي‌ها و ميوه‌هاي تازه، برنج و ذرت، چاي، قهوه و شكر براي آنها خطري ندارد، ولي بسياري از غذاهاي فرآوري شده حاوي آرد گندم و يا گلوتن هستند.
ميزان استفاده از روغن و نمك
برخی از مصرف‌كنندگان عادت كرده‌اند كه مقدار فراوانی روغن و نمك در طبخ برنج مصرف نمايند كه در علم تغذيه توصيه می‌شود مصرف‌اين دو ماده به حداقل ممكن برسد. لازم به يادآوری است كه گرچه از نظر سلامتی مصرف روغن مايع بر مصرف تمام انواع روغن جامد ارجحيت دارد، ولی مصرف روغن مايع فراوان نيز به هيچ عنوان قابل توصيه نيست. البته اگر کودک خردسال (1-3 ساله) داريد که کم غذاست و طبق نظر متخصص تغذيه به خوردن غذای بيشتر و مغذی‌تر کردن غذايش نياز دارد، می‌توانيد بر روی برنج او مقداری روغن گياهی مايع (و يا در صورت علاقه بيشتر او به کره، تکه کوچکی کره) قرار داد. بهتر است اين گونه کودکان و ديگر افراد کم اشتها، هنگام صرف غذا لقمه‌ها را سريع‌تر جويده و ببلعند. مسئله چاق کنندگی برنج تا حدود زيادی مربوط به روغن زيادی است که اغلب هنگام طبخ و يا مصرف به آن افزوده می‌شود. ضمنا برنج در مقايسه با نان بيشتر نيز خورده می‌شود. چنانچه در مصرف برنج تعادل رعايت شده و از افزودن نمک و روغن زياد به آن خودداری شود، برنج بعنوان غذايی مناسب در زندگی همه افراد نقش‌ايفا خواهد کرد.
گندم و برنج بو داده
آماده داشتن تنقلاتی چون گندم و برنج بوداده در منزل برای مصرف اعضای خانواده و بويژه کودکان، بسيار از نظر تغذيه‌ای قابل توصيه است. ضمنا، به همراه داشتن مقداری نان خشك و بيسكويت، عسل يا مربا، مغزهايي از قبيل پسته و بادام و مغز گردو، تنقلات سالم ديگری چون نخودبوداده و كشمش، انجير خشك، ذرت بوداده، برنج بوداده و گندم بوداده در مسافرت‌ها كاری منطقی است و از صرف هزينه زياد برای مصرف تنقلات آماده به مراتب بهتر خواهد بود.
روش نگهداري
بسياری از خانواده‌ها در هنگام ارزانی برنج، سيب زمينی، پياز و امثال آن، اقدام به انبار کردن‌اين مواد می‌نمايند که بويژه برنج اگر در شرايط گرم و تا حدودی مرطوب (مثل محيط اغلب آشپزخانه‌ها) نگهداری شود، بسرعت به حشرات آلوده مي‌شود و حتی قرار دادن مقدار زيادی نمک و يا سير خشک نيز اثر چندانی بر افزايش طول مدت نگهداری برنج نخواهد داشت (البته تاثير مثبت نسبی و محدودی دارد). توصيه جدی‌اين است که برنج و حبوبات (از قبيل نخود و لوبيا و عدس و ماش) در مقادير کم خريداری و برای مدت کوتاه در ظروف غير قابل نفوذی که توليد بو هم نکنند (برخی ظروف پلاستيکی بوی نامطبوعی به برنج می‌دهند) و در محيط دور از نور و رطوبت نگهداری شود.
